Wina niemieckie

IZABELA MACKIEWICZ (Galeria Wina, ul. Warszawska 109)

Niemcy są najdalej wysuniętym na północ winiarskim krajem Europy, w którym usytuowane w przeważającej części na południowym zachodzie kraju winnice zajmują w sumie około 100 tys. hektarów.

Uprawę winorośli w Niemczech wprowadzili Rzymianie, a już w średniowieczu przy kościołach powstały ogromne winnice. Około XVI wieku obszar winiarski trzykrotnie się zwiększył. Niestety, w wyniku wojny 30-letniej winnice zostały podzielone i w miejsce winorośli chłopi z powodu biedy zmuszeni byli posadzić inne uprawy. W XIX w. winiarstwo się odrodziło. Rozwój winiarstwa niemieckiego to przede wszystkim triumf pracowitości, determinacji, właściwej selekcji winnych szczepów i kształtowanie przez stulecia umiejętności wyboru optymalnie położonych terenów pod uprawę. W większości winnic panuje dość chłodny klimat, praktycznie uniemożliwiający uzyskiwanie dostatecznej dojrzałości czerwonych gron. Dlatego też ponad 80% produkcji stanowią wina białe, produkowane głównie w oparciu o „królewski” szczep Riesling oraz znacznie łatwiejszy w uprawie Müller-Thurgau. Najlepsze warunki znaleziono jak zwykle w dolinach rzek, głównie Renu, Mozeli i ich dopływów. Aby jak najlepiej wykorzystać niezbyt liczne dni słoneczne, winnice zakładano na stromych zboczach o południowo-zachodnim nachyleniu. Na tych terenach znalazły najlepsze warunki uprawy szlachetne odmiany białe, takie jak riesling.

W chłodnym klimacie Niemiec mniejsze znaczenie mają potrzebujące znacznie więcej słońca odmiany czerwone. Choć udało się przyjąć kilka szczepów, takich jak lemberger, portugieser, dornfelder czy trollinger, radzących sobie nawet w dość surowych warunkach, to jednak wina z nich otrzymywane nie są rewelacyjne. Wyjątek stanowi szlachetny szczep pinot noir nazywany tutaj spätburgunder, który daje pełne, arystokratyczne wina o bujnym aromacie i bogatym smaku.

Warto wspomnieć tu o winie „Ihringer Winklerberg Spätburgunder Spätlese 2000” – wino czerwone, wytrawne o intensywnej barwie, wyrazistym lekko pikantnym aromacie z nutą dojrzałych wiśni, jagód i malin.

Najważniejsze winiarskie regiony Niemiec:

• Rheinhessen – największy spośród 13 niemieckich regionów winiarskich. Produkuje się tu olbrzymie ilości wina o bardzo nierównej jakości, a uprawia przede wszystkim odmianę müllerthurgau, riesling i silvaner.

• Rheingau to „królestwo” rieslinga. Na prawym brzegu Renu, pomiędzy Hochheim a Lorch, rozciągają się winnice, których nazwy przyprawiają miłośników wina o bicie serca. Schloss Johannisberg i Schloss Vollrads to posiadłości, które jako pierwsze uzyskały przywilej niepodawania na etykietach nazwy regionu. Sama nazwa winnicy wystarczy. Jakość win z Rheingau podnosi się z roku na rok. Są to przede wszystkim rieslingi, których tradycja sięga tutaj ponad siedmiu wieków. Są one pełne, o bardziej zdecydowanym charakterze niż w Mozeli.

• Pfalz, czyli Palatynat, leżący na południe dostarcza największej ilości niemieckich win. Niemal co czwarta sprzedawana butelka wytwarzana jest właśnie w Pfalz. Największe powierzchnie upraw zajmują białe szczepy:

müllerthurgau, silvaner, riesling i rülander. Spotyka się również muscat, gewürztraminer i kerner.

Do gron czerwonych reprezentowanych przez spätburgunder i portugieser, dołączył ostatnio dornfelder. Choć jakość win z Palatynatu jest mocno zróżnicowana, z całą pewnością łatwiej tu o dobre wina niż w Hesji.

• Frankonia – region znajdujący się w północnej Bawarii, w którym leży najbardziej uznana i uprawiana od wieków winnica Würzburger Stein. Największe znaczenie ma tu szczep müllerthurgau, natomiast najlepsze wina tworzy się z silvanera. Wina frankońskie można zakupić tylko w tradycyjnych butelkach, czyli niskich i „brzuchowatych”. Mogę tu polecić wino z winnicy Zur Schwane „Schwane Sivaner 2004” – białe, wytrawne, figlarne i zaskakujące. Owocowy bukiet przywołujący na myśl świeże jabłka. Smakowite i rześkie z niską kwasowością.

• Nahe – region leżący pomiędzy Mozelą i Renem to chyba najbardziej niedocenione winnice Niemiec. Spotkać tu można oczywiście także wiele win nijakich i przeciętnych, jednak coraz więcej producentów poprawia jakość, ogranicza wydajność, stawia na indywidualność i charakter swoich win. Będąc w Nahe koniecznie zwrócić trzeba uwagę na tutejsze rieslingi łączące w sobie lekkość i finezję. Dobra wiadomość dla miłośników rieslingów jest taka, iż ceny wielu doskonałych win z Nahe należą nadal do atrakcyjnych, a gorsza, że są nadal niedostępne w Polsce. Jest to zresztą problem dotyczący generalnie wizerunku wszystkich win niemieckich w naszym kraju. O ile można kupić, choć nie tanio, dobre i wybitne wino z doliny Mozeli i Rheingau, to jeśli chodzi o Hesję, Palatynat i Nahe, importerzy z uporem zalewają rynek najtańszymi standardowymi wyrobami o smaku owocowego kompotu.

ANDRZEJ KALIŃSKI

Niemieckie prawo winiarskie jest bardzo skomplikowane i trochę inne niż w omawianych wcześniej na naszych łamach europejskich krajach winiarskich. Jakość wina ocenia się wyłącznie na podstawie zawartości cukru w winogronach.

Trzynaście regionów winiarskich w Niemczech podzielono na 40 bereiche, 143 grosslage, które obejmują 2715 winnic.

Niemieckie przepisy nie zezwalają na winnice mniejsze niż o powierzchni 5 hektarów.

Qualitatswein mit Pradikat (QmP) to wino najwyższej jakości o określonej charakterystyce.

Qualitatswein bestimmter Anbaugebiet (QbA) to najniższy stopień klasyfikacji win jakościowych pochodzacych z określonego regionu.

Landwein to wina regionalne pochodzace z jednej z 17 stref.

Tafelwein to najniższa kategoria win odpowiadajaca mniej więcej winom stołowym w innych krajach.

Najpopularniesze rodzaje winorośli

Białe: Riesling, silvaner, grauburgunder (pinot gris), weissburgunder (pinot blanc), mullerthurgau, bacchus.

Czerwone: Spatburgunder (pinot noir), portugeiser, dornfelder, schwarzriesling (pinot meunier) oraz odmiany międzynarodowe cabernet sauvignon i merlot.

Słowniczek:

Classic – wino wytrawne robione ze szczepów winorośli, które są klasyczne w regionach swego pochodzenia. Określenie dotyczy raczej win średniej klasy.

Einzellage – pojedyncza winnica.

Grosslage – grupa winnic.

Halbtrocken – półwytrawny.

Rotwein – wino czerwone.

Sekt – wino musujące.

Selection – oznacza wino wytrawne wysokiej jakości, produkowa-ne w ograniczonych ilościach.

Trocken – wytrawny.

Verband Deutscher Pradikats (VDP) – Związek najlepszych niemieckich producentów win utworzony w 1910 r.

Weingut – posiadłość.

Weisswein – wino białe.