Wina węgierskie

Węgry od zawsze, a co najmniej od bardzo dawna były krajem winnic. Przyjęcie chrześcijaństwa w X w. nadało uprawom winorośli charakter religijny. Po najazdach tatarskich w XIII w., zniszczone, bezludne winnice odbudowano, sprowadzając na Węgry biegłych w sztuce winiarskiej cudzoziemców, między innymi z Włoch i Francji. To dzięki nim upowszechniło się w regionie Tokaju stosowanie dębowych beczek.

W winach tokajskich i nie tylko zresztą, tak zasmakowała polska szlachta, że Rzeczpospolita na długie lata stała się głównym odbiorcą produkcji z węgierskich winnic. To właśnie w szlacheckich piwnicach tokaje znalazły najlepsze warunki do dalszego dojrzewania, o czym wspomina nawet starodawne przysłowie: „…in Hungaria natum, in Polonia educatum”, czyli „…na Węgrzech zrodzone, w Polsce wychowane”.Choć najwyżej ceniono tokaj, liczyły się również inne wina, zwłaszcza z położonych na południu winnic Villany, no i oczywiście słynne czerwone wino z Egeru.
Winnice węgierskie, położone w pobliżu północnej granicy występowania winorośli, poddawane są działaniu klimatu kontynentalnego, z temperaturami wahającymi się od minus 3°C w styczniu do +23°C w lipcu. Na Węgrzech, gdzie kiedyś uprawiano wyłącznie rodzime szczepy winorośli, po inwazji filoksery paleta odmian znacznie się wzbogaciła.
Do najważniejszych odmian czerwonych zaliczyć trzeba tradycyjny szczep kadarka. Obok niego poważny udział w uprawach mają odmiany: cabernet sauvignon, cabernet franc, kekfrankos, merlot, pinot noir, zweigelt oraz kekoporto.
Wśród szczepów białych do najważniejszych należą obie odmiany uprawiane w Tokaju, a więc furmint i harslevelu. Uprawia się wiele odmian międzynarodowych, a przede wszystkim olaszriezling, müllerthurgau, muscat ottonel, pinot gris i traminer.
NAJWAŻNIEJSZE REGIONY WINIARSKIE WĘGIER:
TOKAJ. Mało jest win tak związanych z polską historią jak tokaj. Można przypomnieć sobie przykurzone półki sklepów, uginających się pod ciężarem Sofii, Egri Bikaver czy właśnie tokajów, nie wiedzieć czemu nie znajdujących zbytu na prowincji. Jakże często ludzie pielgrzymowali do tych małych miejscowości po wina właśnie, których brakowało zawsze w Warszawie. Choć wtedy wydawały się one wspaniałe, to z dzisiejszej perspektywy przyznać trzeba, że były to wina bardzo niedobre, nie do przyjęcia, w zasadzie niepijalne.
Szczególną krzywdę wyrządzono tokajowi. W butelkach, opatrzonych dumnym napisem „vinum regumrex vinorum”, znajdowała się bura ciecz o nieokreślonym smaku, przypominającym nieco zwietrzałe sherry. Działo się tak w wyniku rabunkowej eksploatacji winnic, zmuszanych do maksymalnej wydajności, obsadzania coraz gorszych parceli, aby tylko zwiększyć produkcję, wreszcie do przyspieszania procesów technologicznych. A przecież jeszcze kilkadziesiąt lat wcześniej było zupełnie inaczej…
Tokaj pochodzi z północnowschodniej części Węgier. Na łagodnych wzgórzach pochodzenia wulkanicznego, pokrytych cienką warstwą lessu, od stuleci uprawia się dwie białe odmiany winorośli: furmint i harslevelu.
Tokaj powstaje w dwóch etapach: najpierw zbiera się winogrona dotknięte pleśnią, zwane aszú. Ułożone, powoli ulegają zgnieceniu, wydzielają gęsty sok, który fermentowany oddzielnie, stanowi podstawę najwspanialszych i długowiecznych win z Tokaju, zwanych aszencia. Są one oleiste, skoncentrowane, o niewielkiej zawartości alkoholu, złożonym aromacie i wyjątkowo długim smaku. Wina wytłaczane z winogron nie poddanych działaniu szlachetnej pleśni stanowią bazę, służącą do wyrobu win określanych jako tokaj aszú. Do wina bazowego dodaje się zgniecione winogrona aszú i poddaje ponownej fermentacji w niewielkich beczkach. Jakość tokaju określa się liczbą koszy winogron, zwanych puttonyos dodawanych do beczki wina bazowego. Ilość ta podawana jest na etykiecie. Najlepsze, najbardziej prestiżowe tokaje osiągają oznaczenie 6 puttonyos.
Jeżeli do wina nie dodaje się w ogóle winogron aszú, wówczas powstaje tak zwany tokaj szamorodni. Może on być słodki lub wytrawny, np. „Tokaji anno 2000 Szamorodni”, który jest winem białym, słodkim, wyprodukowanym ze szczepów furmint i harslevelu.
EGER – region winiarski na północnym wschodzie Węgier. Najsłynniejszym winem tego regionu jest bez wątpienia „Bycza Krew”, czyli „Egri Bikaver”. Wino to produkuje się, mieszając przynajmniej trzy odmiany winogron. Każdy winiarz ma własną recepturę na swoje Bikaver. Naprawdę dobrych jest niestety mało i nie są wcale tanie. Nazwę tłumaczy legenda związana z obroną Egeru przed Turkami. Obrońcy mieli oblać się winem, by najeźdźcy myśleli, że wypili byczą krew, która dodała sił i odwagi broniącym.
Do najważniejszych producentów wina z tego regionu zalicza się: Tibor Gal, Koporos, Thummerer Vilmos, Eger Gundel.