Wina hiszpańskie

IZABELA MACKIEWICZ

Hiszpania jest znana jako jeden z wiodących producentów win gronowych na świecie. Praktycznie każdy region posiada własne winiarnie, produkujące ten trunek nie tylko na własne potrzeby, ale również na eksport.

Jeszcze kilka lat temu na hiszpańską ofertę w Polsce składało się kilka win typu Rioja, niższa półka katalońskiego Miquela Torresa i dziesiątki nie wartych degustowania win stołowych za parę złotych. Hiszpania jednak stała się oczkiem w głowie kilku importerów, którzy zauważyli, że kraj ten jest źródłem znakomitych win dla prawdziwych znawców oraz setek kapitalnych butelek za parę euro.

Główne rodzaje win hiszpańskich to:

– wino czerwone, produkowane głownie w La Rioja oraz w dorzeczu Duero,

– wino białe,

– wino różowe (rosado),

– cava – białe wino musujące, produkowane głównie w Katalonii, odpowiednik szampana,

– sherry – produkowane w Andaluzji,

– sangria – drink z czerwonego wina, soków owocowych i innych dodatków, mający swe korzenie w Andaluzji.

Współczesność hiszpańskiego winiarstwa zaczęła się od win z Rioja, ale dopiero legendarna Vega Sicilia i wina z regionu Ribera del Duero spowodowały, że koneserzy uważniej zaczęli przyglądać się temu, co dzieje się w Hiszpanii.

Obecnie ceni się wina z regionu Rioja, gdzie są one produkowane ze szczepu Tempranillo (w Hiszpanii często zwanego Tinto Fino) dojrzewającego przez różny czas w dębowych beczkach. Popularność Tempranillo wynika z faktu, że szczep zastąpił starsze lokalne odmiany w wielu częściach kraju i większość najlepszych win hiszpańskich, w tym także z Ribera del Duero, produkowanych jest przynajmniej częściowo z Tempranillo.

Jeżeli zatem smakują państwu wina hiszpańskie, prawdopodobnie polubicie wyrazisty smak tego grona, które dobrze dojrzewa w dębie, ale także jest wystarczająco owocowe, aby można było produkować z niego lekkie, młode wina nieleżakowane w dębie.

Region Rioja jest odpowiednikiem francuskiego Bordeaux czy Burgundii. To właśnie tu markiz Riscal przywiózł z Francji pierwsze sadzonki Cabernet Sauvignon. Pierwszy zastosował do dojrzwania dębowe beczki, nadające od tej pory winom z Rioja intensywny aromat wanilii i masła. Jednak na znakomity rozwój tutejszego winiarstwa złożyły się dwie przyczyny: warunki klimatyczne, sprzyjające powstawaniu eleganckich win o dużym potencjale dojrzewania i szybka reakcja fachowców przeciw filokserze (odmiana mszycy).

Obecnie tylko w tym regionie wina mają prawo do najbardziej prestiżowej w Hiszpanii kategorii DOC, czyli Denominacion de Origen Calificada. Warto tu wspomnieć o znakomitym winie „Becquer Cosecha 2004” (DOCa) – 100% Tempranillo, wino czerwone wytrawne, eleganckie i mięsiste, wyczuwa się wyraźne nuty owoców i dębu; „Jarrarte 2003” (DOCa), czy znanego producenta Marquesa de Riscal „Riscal 1960 Tempranillo” (delikatny i subtelny bukiet czerwonych owoców: maliny i jeżyny, o intensywnym czerwonym kolorze).

Kolejnym cenionym regionem hiszpańskim jest Nawarra (DO). Coraz częściej stanowi ona wyzwanie dla Rioja pod względem jakości. Polecane wino to Javier Asensio Cabernet Sauvignon Reserva 1999 – intensywny aromat czarnej porzeczki, wino niezwykle skoncentrowane i harmonijne, bogate na podniebieniu.

W górnym biegu rzeki Duero znajduje się jeden z najlepszych regionów winiarskich w Hiszpanii:

Ribera Del Duero. Jest to najbardziej modny i ekspansywny region DO. Pochodzą z niego wspaniałe Tinto Fino. To tu powstało najlepsze hiszpańskie wino Vega Sicilia (treściwe, owocowe, unikatowe i fascynujące, może osiągnąć do 16% obj. alkoholu). Warto również wspomnieć o producentach takich win jak: „Vega Real Crianza 2003” (wino czerwone wytrawne, dojrzewa przez kilkanaście miesięcy w dębowych beczkach, ciemny, czereśniowy kolor, w smaku i zapachu wyczuwa się nuty dojrzałych owoców, zwłaszcza śliwki i czarnej porzeczki, połączone z wyraźnym posmakiem drewna świeżego dębu).

Inne regiony winiarskiej Hiszpanii to:

– Carinena. Czerwone wina z regionu Carinena są purpurowo-czerwone, o bukiecie fiołków, pełne ciała, głębokie w smaku. Dzięki fermentacji w stali, mogą też być nieco lżejsze, łatwiejsze w piciu, szczególnie młode (joven). Autoryzowane odmiany w tym regionie to: czerwone – Garnach, Tempranillo, Carinena; białe – Macabeo („Corona de Aragon Macabeo Disperates” – wino białe wytrawne, delikatne o intensywnym owocowym aromacie, świeże z trwałym finiszem), moscatel, chardonnay.

– Toro – powstają tu mocne i solidne wina, np. „Bajoz Crianza” – jedwabiste, ciemnoczerwone, pełne aromatów dębowej beczki, czarnych porzeczek, czekolady ze szczyptą pieprzu.

– Jumilla – region DO. Tradycyjne bardzo mocne wina. Uprawiane tu winogrona Monastrell, traktowane we właściwy sposób, mogą dać świeże i pachnące wina, rywalizujące z Ribera del Duero. Szczególnie polecane jest wino producenta Luzon: „Castillo de Luzon Crianza 2002” – odznacza się głębokim czerwonym kolorem o odcieniu wiśni, w smaku jest doskonale zaokrąglone, pełne, o eleganckiej strukturze.

– Costers Del Segre, skąd pochodzi „Monestir del Tallat Merlot Reserva 2002” – w intensywnym bukiecie merlota odnajdziemy nuty korzenne, które przeplatają się z odcieniami kakao, dżemu truskawkowego oraz refleksami dymu.

– Jerez-Xerez-Sherry (Andaluzja), gdzie Antonio Barbadillo produkuje „La Cilla Pedro Ximenez” – złocisto-brązowy kolor, w bukiecie można wyczuć wyraźną nutę słodkich rodzynek. Wino bardzo słodkie, aksamitne, pełne, o wspaniałym aromacie.

ANDRZEJ KALIŃSKI

Historia winiarstwa w Hiszpanii sięga bardzo odległych czasów. Około 3 000 lat temu wino w tym regionie zaczęli produkować feniccy kupcy. W 711 r. Hiszpanię najechali Maurowie i przez kilka wieków muzułmańskiego panowania przemysł winiarski przeżywał okres zastoju. Od XIV w. hiszpańskie wino znów stało się ważnym towarem eksportowym. W II połowie ub.w. wraz z przywróceniem demokracji, a nieco później z wejściem Hiszpanii do Unii Europejskiej zaczęły napływać środki na inwestycje. Pozwoliły one na gruntowną modernizację przemysłu winiarskiego i znaczące podniesienie jakości produkowanego wina.

Mimo że Hiszpania ma ogromny areał winnic (chyba największy na świecie), wskutek bardzo suchego klimatu wydajność jest niska i dlatego zajmuje dopiero trzecie miejsce pod względem ilości produkowanego wina. Produkcją zajmuje się 10 tys. winiarni w 60 apelacjach i 17 regionach wytwarzających tzw. wina regionalne.

Najważniejsze i najbardziej znane regiony winiarskie Hiszpanii to: Rioja, Nawarra, Aragonia, Katalonia, Kastylia-León, KastyliaLa Mancha i Walencja.

Hiszpańskie prawo winiarskie przewiduje kilka kategorii win. Najwyższa, zarezerwowana dla win o unikatowej jakości, to Denominación de Origen de Pago (DO Pago), następna to Denominación de Origen Calificada (DOCa) oznaczająca wina o stałej, wysokiej jakości.

Denominación de Origen (DO) to odpowiednik francuskiej AOC i obejmuje wina oddające charakter regionu, w którym zostały wyprodukowane. Niestety mogą być bardzo różnej jakości. Od wyśmienitych do bardzo przeciętnych. Nieco niższą kategorią jest Vino de la tierra (Vdlt) obejmująca wina o charakterze regionalnym, wobec których wymagania są nieco mniejsze i które nie są poddawane tak ścisłej kontroli. Najniższa kategoria to Vino de messa (VdM) oznaczające podstawowe wino stołowe, na etykiecie którego nie można podawać żadnych informacji o roczniku, regionie czy szczepu winorośli.

Informacje na etykiecie hiszpańskiego wina pozwolą na wstępną orientację, z jakim trunkiem mamy do czynienia. Będzie tam nazwa producenta, region wraz z odpowiednim znakiem (np. DOCa), rok, w którym winorośl została zebrana i określenie opisujące czas i sposób przechowywania wina. I tak: Gran Reserva oznacza, że wino spędziło w beczkach co najmniej 18 miesięcy i w sumie dojrzewało minimum 5 lat. Reserva to rok dojrzewania w beczce, a w sumie minimum 3 lata. Crianza oznacza wino starzone 6 miesięcy w beczce i 18 w butelce. Vino jóven to wino młode przeznaczone do konsumpcji w następnym roku po zbiorach.

A oto typowe dla Hiszpanii szczepy winorośli.

Wina czerwone:

Tempranillo – aromat truskawko-womalinowy z nutą palonego dębu.

Garancha – soczyste o aromacie wiśniowo-pieprznym.

Carinena – aromat czerwonych jagód

Mourvčdere – intensywny aromat lukrecji.

Wina białe:

Sauvignon Blanc – aromat agrestu.

Albarino – smak lekko brzoskwiniowy.

Verdejo – kwasowe, pełne i pikantne.